Na to pole

Półtora roku temu zeszło na pole i dwór.
Z których autorce blogu zeszło na skojarzenia ;-/

Profesora [Patočki przyp. BM] nie zdziwiła uboga retoryka artykułu. O wiele bardziej niebezpieczne były groźby, za którymi przyszły czyny. Havel został aresztowany, co miało zastraszyć pozostałych. Dla Hájka i Patočki rozpoczęły się długie, męczące przesłuchania.
Podczas jednego z pierwszych funkcjonariusz zwrócił się do Patočki: „Panie profesorze, jest pan mądrym, wykształconym człowiekiem, niech pan w tej sytuacji weźmie pod uwagę rzeczywistość”.
Po tej familiarnie niemalże brzmiącej wypowiedzi zapadła cisza. Badawcze spojrzenie Patočki omiotło śledczego, a następnie naukowiec odpowiedział: „To musielibyśmy sobie najpierw wyjaśnić, co to jest rzeczywistość. Nie, nie, panowie, na to pole to ja bym was nie wpuścił”.

Społeczeństwu zafundowano żałosne przedstawienie. Komuniści zorganizowali tak zwaną Antykartę, zmuszając różne osoby z życia publicznego do wiernopoddańczych deklaracji lojalności wobec partii i socjalizmu. Stało się oczywiste, że dla Sokratesa nie ma miejsca w Czechosłowacji. W ostatnim tekście z 8 marca 1977 Jan Patočka napisał: „Wielu się mnie pyta, czy Karta 77 nie pogorszy położenia naszego społeczeństwa? Odpowiem im otwarcie: żadne poddaństwo nie wiodło do polepszenia, lecz tylko do pogorszenia położenia. Im większy strach i serwilizm, tym na więcej mocni sobie pozwalali, pozwalają i będą pozwalać. Nie ma żadnego innego sposobu na zmniejszenie ich nacisku niż przez poczucie niepewności, kiedy widzą, że niesprawiedliwość i dyskryminacja nie są zapomniane, że się nad tym wszystkim woda nie zamyka. Nie oznacza to wezwania do bezsilnego wygrażania, lecz do godnego, bez strachu, prawdziwego zachowania się w każdych okolicznościach, które imponuje właśnie tym, że tak bardzo różni się od oficjalnego.”
Profesor Jan Patočka zmarł pięć dni po napisaniu tych słów, 13 marca 1977.

Mariusz Surosz, Pepiki (Kindle Locations 3311-3327).

Podczas tej lektury, a także kolejnych, np. Ach te Czeszki Surosza, wciąż na nowo zazdrościłam (zazdraszczam!) Czechom (oraz Słowakom) tak wielu luminarzy tam, gdzie być powinni, czyli… „na świeczniku”. Jednocześnie dziwiąc się, iż wcale mnie nie zadziwiają dziwaczne wybory, decyzje i odruchy ichniej gawiedzi… zresztą gawiedzi znacząco milszej i na ogół łagodniejszej w bezpośrednim obcowaniu, niż nasza własna.