Veličná, Žilina, Budatínsky zámok, Hrad Strečno, Martin

6.8.2016.
Niedospany ranek sprzyja melancholii. Lecz jazda po drogach zapłakanych deszczem i ruchliwych wakacjami, atrakcje, historie miejsc, aktywne powroty do przeszłości – one zbyt zajmują uwagę, by się zatrzymywać na bzdurkach.

Na pierwszy postój zatrzymaliśmy się za Dolnym Kubinem.
Wieś Wieliczna, stara i ważna orawska Magna Villa, od wieków wyzyskiwała swe dogodne położenie do dobrego czyli handlu z Polską. Lokalizacja zaszkodziła jej w gorszych czasach – podczas przejścia (czytaj łupiestw) posiłków wojsk Sobieskiego w drodze na Wiedeń.
Na miejscu XIV-wiecznego kościoła spalonego w 1683 zdołano jednak wznieść niezłą barokową świątynię (Św. Michała Archanioła).

Na schodach w Żylinie wysiadywałam ostatnio we wrześniu 1990. Z przyjaciółką, w drodze tam, dokąd wówczas wszyscy się wyrywaliśmy. Schody są jak były, miasto wypiękniało, wybiło się w wielu aspektach na nowoczesność… I tylko Katedra św. Trójcy jak była zamknięta wówczas, tak i dziś. Bywa. Tak czy owak, kto odskoczy z niecierpiącego zwłoki tranzytu do centrum „Miasta Kii i Hyundaia”, znajdzie coś zajmującego.

W Zamku Budatin otwarto w tych dniach odnowioną kaplicę. Doceniliśmy – także wkład Europy w dzieło (Islandii, Lichtensteinu, Norwegii). Parę razy natknęliśmy się tu ostatnio na slogany w stylu „Słowacja w Europie, Europa w Słowacji”.
Położony na przedmieściach Żyliny, przy ujściu Kysucy do Wagu, zamek od XII wieku spełniał funkcje obronno-administracyjne. Park w widłach rzek kusi nawet chłodną porą i nie wyłącznie celebrujących okołoślubnie.

Streczno zdobyłam ostatnio w marcu ’92. Piękny przedwiośniany dzień się wówczas udał, idealny na półdniowy odskok od niezapomnianych nart małofatrzańskich. Słynny przełom Wagu, strategiczne położenie zamku, ćwierć wieku temu ruinki, teraz potężnej twierdzy z imponującym podzamczem – były i są magnesem, zwłaszcza, iż sobota pogodnieje.

Do Martina zwabił nas (nie po raz pierwszy) melanż słowacko-narodowej doniosłości, pamiątek wcześniejszej ważności w centrum Kotliny Turczańskiej (z romańsko-gotyckim Kościołem św. Marcina na czele), mocne piętno komunistycznej industrializacji, obecne karaskanie się z niej (z różnymi efektami). I góry wysokie wokół, w tym „nasze” Martinske hole i Velka luka, rysujące się pięknie w świetle słonka, które pod koniec dnia wzięło się wreszcie do roboty.

Tego pana z kwiatuszkiem spotkaliśmy już w tym roku. W Bańskiej Szczawnicy. A spoczywa on na martinskim Cmentarzu Narodowym, o tam, gdzie te drzewa okazałe a Mała Fatra nad nimi lśni w zorzach zachodu.

My kierujemy się na wschód z lekka południowy, w długą ciemną dolinę górską.

[Zdjęcia: Pak4 i basia 1 oraz 2]