Ku wadze słów – poprzez milczenie

A.S. Jeden ze stopni pokory zakazuje śmiechu – to już drugie miejsce w regule na ten temat. Mnich nie powinien być „łatwy i skory do śmiechu, ponieważ zostało napisane: ‚głupi przy śmiechu podnosi swój głos’” (Syr 21,20)(7, 59).
L.K. Ówcześni ludzie mieli inną mentalność. Do klasztoru przyjmowano wszystkich, którzy się zgłosili. Bez żądnej selekcji. Bez wykształcenia. W jednym miejscu razem żyli ludzie bardzo prości, często rubaszni. Chodziło o to, by okiełznać ich temperamenty. Trzeba odróżnić szczery, radosny śmiech od rechotu. Rechoczą prostacy kiedy naśmiewają się z kogoś.
Jednocześnie nie umiemy poznawać się w milczeniu. Milczenie kojarzone jest z obojętnością albo nawet z niechęcią. Trzeba ze sobą rozmawiać. Ale jak to wypośrodkować? Człowiek współczesny musi się komunikować. Wiemy jednak, że słów, gwaru, szumu mamy nadmiar. To jest zadanie dla współczesnych zakonów, zwłaszcza benedyktyńskiego: rozpracować, ustalić sens, o co w tym wszystkim chodzi, z powrotem odkryć, poprzez milczenie, wagę słów.
Jeśli przesadzimy w jedną stronę i zlikwidujemy milczenie, będziemy się mogli doskonale poznawać, ale utracimy coś istotnego.
Jeśli z kolei przesadzimy w drugą stronę i wprowadzimy całkowite milczenie, staniemy się zakonem niby-monastycznym, zatracając charyzmat benedyktyński. Powiedziałbym, że jesteśmy wspólnotą z lekką skłonnością do monastycyzmu. Przyjeżdżający do Tyńca zwracają uwagę na milczenie w klasztorze. Nie jest do pomyślenia, żeby na korytarzu ktoś krzyknął. Na ogół u nas jest cicho. Zresztą warto popatrzeć na młodych ludzi zwyczajnie w sobie zakochanych. Potrafią siedzieć przez dłuższy czas przytuleni i nic nie mówić. Słowa mogłyby zniszczyć to, co jest między nimi. Słowa tu są niepotrzebne. Nieadekwatne.
Ale – trzeba milczeć „na ten sam temat”. Można też zresztą milczeniem manipulować. Czasem muszę się przełamać wewnętrznie, żeby okazać komuś, że nie mam do niego niechęci czy urazy. Wtedy słowa mogą mieć większą wagę, niż milczenie.

Leon Knabit OSB, Tajemnice zakonu. Rozmawia Artur Sporniak. WL, Kraków 2008, s. 86-87 (rozdział ‘Pokora’)

Ten tekst czekał od końca marca na datę 17.11. Zupełnie zapomniałam, dlaczego akurat na taką. Dopiero wczoraj rano przypomniałam sobie, że mijający weekend oznaczono w Kalendarzu Owczarkówki jako ‘świętego spokoju’. Na tyle świętego, że wszyscy o nim zapomnieli…
Leon Knabit jest dla wielu jedynym wielkim i dobrym mędrcem w sutannie, jaki ‚pozostał’.