Nie-gotowość

Problem wydaje się być szerszy-głębszy, niż niegościnność —
— Podczas ostatnich (krótkich i niereprezentatywnych!) próbkowań bieszczadzkich wyszło na to, że wschodnia – otwarta i życzliwie-zaśpiewna – dusza odeszła, schowała się, przyczaiła…

Zaś póki co, w bystre choć sprzyjające oko rzuca się apatia, brak ‚zależy nam… na was… na czymkolwiek poza pieniędzmi’… aż do nieżyczliwości w stosunku do przybywających z ‚lepszego świata’.
Instytucjonalnej i personalnej tudzież na styku.

Przejawia się to na przykład w nietajonej niechęci do:
– wchodzenia w przygodne konwersacje (bodaj o pogodzie)
– informowania (nawet o porze mszy – gburliwe ‚nie jestem stąd’ pań muzealniczek w Dukli; ‚nie chodzę tam!’ pana sprzątającego otoczenie kościoła Św. Marii Magdaleny – o jedynej dukielskiej konkurencji, odległej o kilkaset metrów)
– small-talku o oczekiwaniach turysty wobec pracy, za którą odpowiadamy i bierzemy pieniądze (staroświecka, bałaganiarska, przepełniona ‚świętopolskimi’ oczywistościami a zaniedbująca hity historyczne regionu ekspozycja w tejże Dukli).

Przejawiać się może w zdecydowanie za długim oczekiwaniu na posiłki w nielicznych (i pustawych) lokalach gastronomicznych.
W głupkowato-dowcipnym lekceważeniu – i to przez sprzedawców biletów wstępu na pojedynczą trasę Bieszczadzkiego Parku Narodowego!* – zapytań o szczegółowe warunki meteo dla regionu, na którego obrzeżach mają swe posterunki.

W nonszalanckim, wcześniejszym zamykaniu cennych części ekspozycji skansenowej (Sanok). Nie obejrzeliśmy tym sposobem wnętrz żadnej z przeniesionych nad San cerkwi… ani wystawy ikon (m/in z ikonostasem z Ulucza; sam Ulucz – zresztą filia sanockiego skansenu – to kolejny przykład gnuśnego lekceważenia: ‚opieka klucza’ twierdzi, że nie pójdzie (na sporą górkę) bo w obiekcie są konserwatorzy; ci akurat uciekają wcześniej, bo piątek przed długim weekendem; turyści zostają ‚na lodzie’, pocieszając się, że najcenniejszy obiekt zobaczą w Sanoku…)

W apriorycznym i aroganckim założeniu, że skoro Bieszczady są jedyne, wyjątkowe, opiewane – turysta zapłaci dowolnie dużo za parkingi** i wszystko, co mu prowincjonalny marketingowiec podsunie a jeden czy drugi funkcjonariusz wymusi w porozumieniu ze ‚swoimi’; zapłaci dwa zdzierstwa w jednym – boć lekką przesadą są godzinowe stawki za parking na wybojach w Majdanie plus nie-najmniejsze ceny za luksus bieszczadzkiej kolejki wąskotorowej.

Odnosi się wrażenie: my jesteśmy najbiedniejsi, sezon krótki, nasze góry najpiękniejsze — ktokolwiek do nas (jeszcze) przybywasz, popamiętasz (np. bezsens ustawienia w Wołosatem DWÓCH punktów poboru opłat za wstęp na szlak(i) w odległości może 50 metrów od siebie). Bo tak czy owak nam jest tu najgorzej, najbezrobotniej (mimo dotacji unijnych i innych ‚wyrównań rachunków krzywd’).

Gdybyż jeszcze towarzyszyły temu procederowi uśmiech, dowcip, ożywiona i zrelaksowana twarz, bystre oko, chętne do nawiązania jakiegoś kontaktu, nici porozumienia!

Bieszczady i ich przedgórza nie są bynajmniej puste! Wciąż przybywają tam ludzie ciekawi piękna, przestrzeni, dzikości, historyczno-kulturowych obciążeń, konfrontacji wspomnień i mitów z realiami.

Można postawić (przy okazji czy głównie – nie przesądzam) na specyficznego turystę – przemieszczającego się swobodnie i nieskrępowanie. Okolice, gdzie kilometrami wypatrujesz bodaj przydrożnego krzyżyka, powinny sprzyjać takiej specjalizacji.

Postawić – choćby w braku alternatyw – w Londynie przez dłuższy czas obracałam się w licznym towarzystwie Polaków pochodzących z tej części Podkarpacia; międzynarodowe autokary (z nazwami przystanków właśnie dotkniętych stopą i kołem) przemykają codziennie stadami przez moje miasto w drodze do celów belgijskich, brytyjskich, niemieckich, francuskich, włoskich…

Ale jakie warunki będą potrzebne, by odnowić oblicze ziemi – tamtej ziemi? Jakie nowych ludzi plemię, skoro jedni w londynach, brukselach i paryżach… A inni, co to, po powrocie z dalszego zachodu, chcieli, jak bliska koleżanka londyńska, zainwestować w jakiś podkarpacki biznesik – szybko otrzeźwieli (kliki, korupcja, zawiść) i postawili (na)… domek na atrakcyjnych przedmieściach Krakowa.***

Jeśli porównać czujne (w porywach – nadskakujące) zabieganie o KAŻDEGO klienta i maksymalnie przyszłościową innowacyjność, energiczność, wielostronność, jakie widzę u krakowskich nauczycieli, pracowników kultury, handlowców, kelnerów… z niechętnym i zniechęconym letargiem bieszczadzkim — wnioski nie są zbyt optymistyczne…

_____________
*nie tanich, 6.8 PLN na Połoninę Wetlińską, 6 z Wołosatego na Bukowską; w polskich Tatrach wciąż 4PLN za dzień; Słowacy, po eksperymencie ‚wstępowym’ TANAP z 1992 (akurat na nim ‚ucierpieliśmy’… 3 osoby całe dwa tygodnie ;D) doszli do wniosku, że na dystrybucji ładnych pocztówek i zatrudnianiu do tego ludzi Park wychodzi na zero a niektórzy turyści się zniechęcają – i zaniechali poboru opłat
**porównajmy 3PLNy za godzinę pod Połoniną Wetlińską z 20PLN za dzień (jakich łatwo udaje się uniknąć) w Palenicy Białczańskiej czyli ‚u wrót’ Morskiego Oka i Pięciu Stawów Polskich ;/ …a miejsca jest w Bieszczadach duuuużo…
***dekadę temu, rowerując po Tyńcu, Podgórkach i okolicy, miałam niekiedy wrażenie, że jestem w Rz. – tyle podkarpackich numerów rejestracyjnych zdobiło pół-gotowe czy się-budujące rezydencje…