Babel

Gdy w środku porannej nocy zobaczyłam na szybie autobusu z Ciechanowa napis „Salida de emergencia” – uświadomiłam sobie, że w Tatrach AD 2008 brakowało mi dotychczas jednej rzeczy – wielojęzyczności… W takim na przykład wrześniu’03 języki obce były bodaj główną ‘socjologiczną’ obserwacją. Zaskoczeniem, że aż tyle tego… i dosłownie zewsząd dobiegają.

Jakby na życzenie – para siedząca trzy rzędy za mną zaczęła rozmowę po włosku… delikatnym szeptem, pełna kultura. Za chwilę gdzieś w przodzie zabrzmiał litewski (do telefonu) i polski z wileńskim zaśpiewem (do współpasażera)…

Najwyraźniej sezon międzynarodowy zaczyna się w Tatrach i ich okolicach dopiero w sierpniu. Zresztą i samych Polaków jest znacząco więcej, co pokazał wieczorny korek z Morskiego Oka (w lipcu w środku tygodnia busy jeździły tam rajdowo…)

Nasi południowi sąsiedzi dysponują, jak wiadomo, czterema piątymi Tatr – częścią o nieporównywalnie większej atrakcyjności. I to Słowacja kojarzy się przeciętnemu Niemcowi czy Anglikowi ze słowem ‘Tatry’. Tradycyjnie w te góry przybywa też wielu rozkochanych w nich Czechów – zwłaszcza starszych. Słychać węgierski, włoski, hiszpański, wiele rosyjskiego. Oczywiście angielski i niemiecki. Zazwyczaj w takiej grupie jest jedna osoba (często ‚gospodarz’: Polak czy Słowak) znacznie bardziej ‚napalona’, niż pozostałe, które są na etapie przechodzenia przez wszystkie zwątpienia, irytacje i fascynacje związane z przemieszczaniem się w wertepiastych pionach i poziomach.

Gdy Słowacy wybijali się na niepodległość – byli bardzo wrażliwi na punkcie używania własnego języka, nie mieszania go z czeskim, itd. Z tamtych czasów został mi zwyczaj pytania, jak mam mówić (by nie urazić błędem, czy – nie daj Boże – jakimś czechizmem).
Teraz wyluzowali. A i Polacy są wciąż pewnym i pożądanym klientem. Więc gdy o ósmej, przed startem w Jaworową, zadzwoniłam do Chaty Zbójnickiej z zapytaniem o nocleg – chatar natychmiast zaprosił: ‘dobrze mówite w slowenczinie ale możete mówit’ po polsku’.
Trudno jest czasem dociec (podczas krótkiej wizyty-przypomnienia), jak ‘powinno się’ coś szczegółowego (czy ciekawego gramatycznie) rozwiązać – każda ze stron ułatwia życie drugiej stosując mieszankę językową i inne uproszczenia.
Jeszcze ciekawszą mieszankę obserwowałam u trzech panów, którzy przewijali się przez mój szlak** cały czas od Przełęczy Lodowej (też nocowali w Zbójnickiej, lecz wyszli później i dlatego byli na Grzebieniu gdy ja już schodziłam z Małej Wysokiej): goście ci gadali ze sobą na przemian po czesku, słowacku, węgiersku i niemiecku.

Na Słowacji pozdrawiam nieznajomych po słowacku. Polacy na ogół mówią nasze własne ‘dzień dobry’. Góral spod Nowego Sącza zaczął mnie strofować na Czerwonej Ławce, czemu witam po słowacku brata-Polaka. Ja, że nie podsłuchiwałam wcześniej, kto zacz ten chłopak, a jesteśmy w gościnie i ładnie jest odnosić się z kurtuazją do kultury gospodarzy… Małego narodu, trochę tłamszonego do niedawna.

Inna sprawa, że, schodząc z Przełęczy Lodowej, wyprzedzając, będąc wyprzedzaną przez wielojęzyczny tłum, przeszłam w końcu na angielskie ‘hi’ – tyle było tego językowego pomieszania z poplątaniem. A i potem, na Czerwonej Ławce, podczas oklejania wszelkich zadraśnięć (i całkiem pokaźniej rany Niemca z Jeny)*** ze cztery języki były w użyciu. Nastolatki spod Sącza skomentowały do swego opiekuna: ‚widzisz, języki przydają się nawet na łańcuchach’.

___
*w pustawym, luksusowym autokarze, liczącym za przejazd z Krakowa pod Tatry jedyne 17PLN a nie 20, jak zdziercy z Małopolski… ech, gdybyż jeszcze te przelotowe z Mazowsza przyjeżdżały o czasie a nie zjawiały się na Matecznym, gdy jeszcze powinny wypalać papieroska na RDA (zmuszając Basię do spastycznego poranno-nocnego sprintu)…
**i cały czas besztali mnie żartobliwie, że za szybko chodzę i nie mogą mnie dogonić… choć nad Litworowym ‘czekałam na nich’ aż trzy godziny… i byłam pewna, ze już dawno przeszli… a tu – też piknikowali długo w innym rejonie Stawu
***połowa dużego zapasu plastrów się tam wyczerpała…